Η Μετάλλαξη της Ευρώπης Τροφοδοτεί το Νέο Ευρωσκεπτικισμό
Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ
Οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι ο ευρωσκεπτικισμός επελαύνει στη Γηραιά Ήπειρο. Το γεγονός αυτό είναι αλάνθαστο σημάδι πως η Ευρωζώνη έχει εισέλθει σε περίοδο όχι μόνο οικονομικής αλλά και υπαρξιακής κρίσης. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι ο νέος ευρωσκεπτικισμός είναι πολύ διαφορετικός από τον παραδοσιακό ευρωσκεπτικισμό των Βρετανών. Αναπτύσσεται δε με ραγδαίο ρυθμό σε χώρες-μέλη οι οποίες μέχρι πρότινος εμφάνιζαν τεράστια ποσοστά υποστήριξης του ευρωπαϊκού ενοποιητικού εγχειρήματος.
Η κρίση της Ευρωζώνης απέδειξε ότι οι συνεκτικοί δεσμοί είναι πιο αβαθείς απ’ όσο κατά κανόνα θεωρούνταν. Το απο- δεικνύει η ταχύτητα και η ένταση με την οποία επανήλθαν και κυριάρχησαν αρνητικά στερεότυπα μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών που πολλοί πίστευαν ότι έχουν πεταχτεί οριστικά στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Είναι αξιοσημείωτο, μάλιστα ότι την αρχή την έκαναν οι γερμανικές άρχουσες ελίτ και τα γερμανικά MMΕ. Το 2010 μετέτρεψαν συνειδητά την Ελλάδα σε μαύρο πρόβατο ακριβώς για να επικαλύψουν το γεγονός ότι η ελληνική κρίση δεν ήταν παρά η κορυφή του παγόβουνου. Και το παγόβουνο ήταν και παραμένει η κρίση του ευρώ.
Το κοινό νόμισμα θεμελιώθηκε κατά τρόπο που λειτούργησε σαν ωρολογιακή βόμβα. Οι αρχιτέκτονες της Ευρωζώνης έβαλαν το κάρο μπροστά από το άλογο. Νομισματική ένωση χωρίς δημοσιονομική ένωση είναι αντίφαση. Και, βεβαίως δημοσιονομική ένωση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κάποια μορφή πολιτικής ένωσης. Η Γερμανία μάλιστα, φρόντισε να σχεδιάσει το ευρώ με βάση τις δικές της προδιαγραφές: απαγορεύτηκε η διάσωση χωρών- μελών και απαγορεύτηκε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να παίξει το ρόλο του ύστατου δανειστή που σε συνθήκες κρίσης παίζει κάθε κεντρική τράπεζα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο οικονομικός ουρανός ήταν ανέφελος οι άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποδέχτηκαν τις γερμανικές απαιτήσεις με εγκληματική επιπολαιότητα. Τα αποτελέσματα τα βιώνουμε σήμερα. Όταν η διεθνής κρίση έπληξε την Ευρωζώνη, όπως ήταν αναμενόμενο, την έπληξε στην Ελλάδα, που ήταν ο πιo αδύναμος κρίκος της.
Το Βερολίνο ηθικολόγησε με κραυγαλέο λαϊκισμό, μιλώντας για μερμήγκια και τζιτζίκια. Η Ελλάδα έχει, βεβαίως καταλυτικές ευθύνες. Οι παθογένειες των αδύναμων κρίκων όμως είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι ότι λόγω της ανισομερούς ανάπτυξης πάντα και παντού θα υπάρχουν αδύναμοι κρίκοι. Γι’ αυτό και μετά την Ελλάδα ακολούθησαν κι οι άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας διαψεύδοντας παταγωδώς τον ισχυρισμό της τρόικας ότι η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση.
Το 2010 η Ευρωζώνη είχε την ευκαιρία να προχωρήσει σε διορθωτικές παρεμβάσεις με σκοπό να ενισχυθεί το ενοποιητικό εγχείρημα. Αντ’ αυτού όμως η Γερμανία παλινδρόμησε στον οικονομικό εθνικισμό. Η Ευρωζώνη δεν αντέδρασε ως πραγματική ένωση. Γι’ αυτό και οι αγορές επιτέθηκαν και στους άλλους αδύναμους κρίκους.
Μετά από τόσα χρόνια ο απολογισμός της καθιέρωσης του ευρώ μιλάει από μόνος του. Ωφελημένες είναι οι πιο ανταγωνιστικές οικονομίες με πρώτη τη γερμανική, και ζημιωμένες οι οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Η ανισορροπία αυτή συνιστά νάρκη στα θεμέλια της Ευρωζώνης. Αρνούμενες να πληρώσουν το ολοένα και υψηλότερο κόστος της διάσωσης του ευρώ, οι χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα έχουν οχυρωθεί πίσω από την πολιτική της μονοδιάστατης λιτότητας. Η μονοδιάστατη λιτότητα όμως ισοδυναμεί με ένα είδος ασύμμετρου οικονομικού πολέμου εναντίον του ευρωπαϊκού Νότου. Με την απόφαση για «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο, μάλιστα, έκαναν ένα ακόμα βήμα επιβάλλοντας τη διάσωση από τα μέσα (bail in).
Μπορεί η πολιτική αυτή να εξυπηρετεί βραχυμεσοπρόθεσμα τα συμφέροντα του ευρωπαϊκού πυρήνα, αλλά με ευρωπαϊκά κριτήρια είναι καταστροφική. Το Βερολίνο και οι σύμμαχοί του πατάνε σε δύο βάρκες. Θέλουν τα πλεονεκτήματα του ευρώ, αλλά όχι και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ύπαρξή του. Η πολιτική τους περνάει επειδή τα θύματα του ασύμμετρου πολέμου προς το παρόν αντιδρούν υποτονικά. Πρώτον, επειδή η μακρά περίοδος ευημερίας έχει αμβλύνει τα αντανακλαστικά τους. Δεύτερον, επειδή έχουν ακόμα αρκετά να χάσουν.
Όσο οι αντιδράσεις παραμένουν υποτονικές, οι άρχουσες ελίτ των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας θα χρησιμοποιούν την κρίση όχι τόσο για να επιβάλλουν (επιβεβλημένες) μεταρρυθμίσεις όσο για να προωθήσουν μέτρα με ταξικό πρόσημο. Εκτός αυτού, είναι τόσο ιδεολογικά και λειτουργικά ταυτισμένες με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, που αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν ότι η γερμανική ηγεμονία και η πολιτική της μονοδιάστατης λιτότητας ουσιαστικά ναρκοθετούν το ενοποιητικό εγχείρημα. Με τη συμπεριφορά τους επιβεβαιώνουν όχι μόνο τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες τους αλλά και την πολιτική τύφλωσή τους: βλέπουν τα δέντρα και όχι το δάσος.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ την Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014 –www.epikaira.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου