Τι είναι η δημιουργικότητα; Είναι εκείνη η πλευρά της σκόπιμης ανθρώπινης δραστηριότητας, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ανακάλυψη (δημιουργία, επινόηση) κάποιου τινός νέου, που δεν υπήρχε κατά το παρελθόν, γεγονός που προσδίδει στην εν λόγω δραστηριότητα χαρακτήρα ανεπανάληπτο, κοινωνική, ιστορική πρωτοτυπία και μοναδικότητα. Η δημιουργικότητα χαρακτηρίζει την ενεργό, γόνιμη και απορρέουσα από τις ανάγκες της εποχής κριτική αφομοίωση ήδη υπάρχοντος πολιτισμικού πλούτου για την ποιοτική και ουσιώδη αναβάθμισή του, αλλά και κάθε δραστηριότητα (εργασιακή, ερευνητική, καλλιτεχνική) στο βαθμό που αυτή τελειοποιούμενη καθίσταται ολότητα, αποκτά πληρότητα, αρτιότητα, αρμονία κ.λπ. Δημιουργικότητα είναι η ιδιότητα του υποκειμένου (ατόμου, ομάδας, κοινωνίας) που εκδηλώνεται στην εκάστοτε βέλτιστη δυνατή συμβολή του στη νομοτελή αναπτυξιακή διαδικασία στην οποία το υποκείμενο (άτομο, ομάδα, κοινωνία) εντάσσει οργανικά τη δραστηριότητά του. Ο αυθεντικά δημιουργικός νεωτερισμός, η πραγματική καινοτομία, δεν αποτιμάται με αγοραίους όρους. Διαφέρει ριζικά από τη μηδενιστική σχέση προς το παρελθόν, προς τη συμβολή του άλλου, από το άγονο πνεύμα αρνητικού σκεπτικισμού και αντιλογίας, από την επιφανειακή, φορμαλιστική, αυθαίρετη, εκκεντρική και τελικά φθοροποιό αναζήτηση της πάση θυσία «ριζοσπαστικής» τομής, από τον υπερτονισμό της ασυνέχειας με την εν λόγω διαδικασία που γίνεται αυτοσκοπός και αυταξία. Διαφέρει ριζικά και από τη μονότονη κομφορμιστική επανάπαυση στα κεκτημένα και στην πεπατημένη οδό, από τη μετριότητα, το μινιμαλισμό, την αρχή της ήσσονος προσπάθειας και το συντηρητισμό, που επικαλούνται τη βεβαιότητα της συνέχειας, τη δογματική προσήλωση στην παράδοση, στην αυθεντία, στη μόδα, είτε στις «αιώνιες αξίες», κ.λπ. Δημιουργικότητα σημαίνει υπέρβαση, διαλεκτική άρση των όρων και των ορίων της εν λόγω διαδικασίας βάσει των κεκτημένων της, στην κατεύθυνση των νομοτελειών που διέπουν την ανάπτυξή της και των βαθύτερων αναγκών της ανθρωπότητας, σημαίνει προώθησή της σε ανώτερο επίπεδο από άποψη ποιότητας και ουσίας, μέσω της γόνιμης κριτικής αφομοίωσης, μέσω της διαλεκτικής άρσης των κεκτημένων της . Η δημιουργικότητα είναι μια ιδιότητα της ανθρώπινης δραστηριότητας, η οποία συνδέεται με την επίλυση νομοτελών αντιφάσεων εντός αυτής της δραστηριότητας. Σχηματικά θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως εξής: στο βαθμό που κλιμακώνεται η ενεργός παρέμβαση του υποκειμένου στο αντικείμενο, η ενεργός πρόσκτηση και ο μετασχηματισμός του τελευταίου (ώστε, προσδίδοντάς του τις σκοπούμενες ιδιότητες, αυτό να καταστεί προϊόν, κατάλληλο για την ικανοποίηση ανθρώπινων αναγκών), ανακύπτουν αντιφάσεις με τη μορφή προβληματικών συγκυριών, προβληματικών καταστάσεων. Οι αντιφάσεις αυτές συνδέονται με τη διαρκή αναμόρφωση και μετάθεση των εμπράγματων και προσωπικών όρων και των ορίων της κλιμακούμενης ενεργού εμπλοκής του υποκειμένου στο πλαίσιο ορισμένης συγκυρίας. Η εκάστοτε συγκυρία εμπλοκής του υποκειμένου στη διαδικασία μετασχηματισμού του αντικειμένου προσδιορίζεται από τους εξής αντικειμενικούς και υποκειμενικούς όρους: 1. Από την υφή, τις ιδιότητες, το υλικό, το χαρακτήρα, το είδος αλληλεπιδράσεων του αντικειμένου, από το βαθμό περιπλοκότητάς του και από το επίπεδο ανάπτυξής του. 2. Από το είδος των εκάστοτε διαθέσιμων-κεκτημένων μέσων (εργαλείων, τεχνικών μέσων επενέργειας, τεχνολογικών διατάξεων και διαδικασιών) και των αντίστοιχων τρόπων (μεθόδων) διαμεσολαβημένης επενέργειας του υποκειμένου στο αντικείμενο. 3. Από την εκάστοτε συνυφασμένη με τα παραπάνω κριτήρια ικανότητα του υποκειμένου για την εκάστοτε βέλτιστη σκοποθεσία. 4. Από το είδος, το εύρος και το βάθος των πραγματικών αναγκών και την ιεράρχησή τους. Η κλιμάκωση της ανάπτυξης της επενέργειας του ανθρώπου στους εκάστοτε όρους και στα εκάστοτε όρια της δραστηριότητάς του (πρωτίστως στο πεδίο του τεχνικά-τεχνολογικά και κοινωνικά διαμεσολαβημένου μεταβολισμού για το βιοπορισμό του) μέσω της επίλυσης αντιφάσεων και της άρσης προβληματικών/κρισιακών συγκυριών, συνιστά τον ενδότερο πυρήνα της ανάπτυξης της υπόστασης του ανθρώπου, τη θεμελιώδη κινητήριο δύναμη και γενεσιουργό αιτία της ανάπτυξης της κοινωνίας ως ολότητας. Εδώ παρατηρείται μια κλιμάκωση προβληματικών συγκυριών και προβλημάτων : 1. προβλήματα της ταυτότητας, με δεδομένη εκ των προτέρων (προδεδομένη) τη λογική που διέπει το σύστημα αναφοράς τους, προβλήματα ελλειπόντων μεμονωμένων στοιχείων-μερών,τύπου «σπαζοκεφαλιάς», «γρίφου» ή «πάζλ», ή προβλήματα στοιχειώδους δημιουργικότητας. 2. προβλήματα, χαρακτηριστικό των οποίων είναι η ελλείπουσα ή ανεπαρκής λογική του συστήματος αναφοράς. 3. προβλήματα που δεν προβάλλουν πλέον ως επιμέρους προβλήματα με ελλείποντα στοιχεία ή λογική, αλλά ως προβλήματα μείζονος και καθολικής σημασίας, με ελλείπον υποκείμενο, ως προβλήματα για την επίλυση των οποίων απαιτείται διαμόρφωση, συγκρότηση και ανάπτυξη άλλου τύπου υποκειμένου. [Το οπτικοακουστικό υλικό είναι απόσπασμα από παράδοση στο μάθημα Τέχνη & Τεχνολογία].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου