ΤΟ ΥΨΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΑΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, Μετάφραση στην Ελληνική του άρθρου του Γιάνη Βαρουφάκη- Yanis Varoufakis: The High Cost of Denying Class War

Με δική μου και μόνο προσωπική ευθύνη προβαίνω εδώ στη  μετάφραση του ανωτέρω άρθρου στην Ελληνική (https://www.project-syndicate.org/commentary/class-warfare-fuels-trump-and-brexit-by-yanis-varoufakis-2017-12/english Dec 8, 2017)

Η πολιτική ατμόσφαιρα  της Αγγλοσφαίρας είναι γεμάτη αστική οργή. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το λεγόμενο φιλελεύθερο κατεστημένο είναι πεπεισμένο ότι ληστεύτηκε από μια ανταρσία  “κακόβουλων“ (Deplorables)[1] που οπλίστηκαν από τους χάκερς  του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Facebook τις απειλητικές εσωτερικές διεργασίες. Στη Βρετανία, επίσης, μια εκφοβισμένη αστική τάξη αναρωτιέται που η υποστήριξή της  για την αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση υπέρ μιας άδοξης απομόνωσης παραμένει άδηλη, παρά τη διαδικασία που μπορεί μόνο να περιγραφεί ως μια  ‘’έξοδος του σκύλου’’ (dog’s Brexit).

Οι κορυφαίοι στοχαστές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στον κόσμο εξετάζουν τι πήγε στραβά  το περασμένο έτος, και εκτιμούν  τί θα καθορίσει το επόμενο έτος.

Το εύρος της ανάλυσης είναι εκπληκτικό. Η άνοδος του μαχητικού τοπομονωτισμού  (parochialism) [2] και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού διερευνάται από κάθε γωνία μπορεί κανείς να φανταστεί: ψυχαναλυτικά, πολιτισμικά, ανθρωπολογικά, αισθητικά και φυσικά από την άποψη της πολιτικής ταυτότητας. Η μόνη γωνία που έχει απομείνει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη είναι αυτή που έχει το κλειδί για την κατανόηση του τι συμβαίνει: ο αδιάκοπος ταξικός πόλεμος που εξαπολύθηκε ενάντια στους φτωχούς από τα τέλη της δεκαετίας του '70.

Το 2016, χρονιά τόσο του Brexit όσο και του Trump, δύο στοιχεία δεδομένων, σκόπιμα παραμελημένα από τους εξυπνότερους  αναλυτές του κατεστημένου, είπαν  την ιστορία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περισσότερο από τις μισές αμερικανικές οικογένειες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις- σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας (Federal Reserve)-  να πάρουν δάνειο που θα τους επέτρεπε να αγοράσουν το φθηνότερο προς πώληση αυτοκίνητο (το Nissan Versa sedan, αξίας 12.825 δολαρίων). Εν τω μεταξύ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, πάνω από το 40% των οικογενειών στηρίχτηκαν είτε στην πίστωση είτε σε τράπεζες τροφίμων για να διαθρεφθούν  και να καλύψουν βασικές ανάγκες.

Ο William του Ockham, ο βρετανός φιλόσοφος του δέκατου τέταρτου αιώνα,  διετύπωσε περίφημα την αρχή ότι, όταν μπερδευόμαστε μπροστά σε ανταγωνιστικές εξηγήσεις, θα πρέπει να ενδιαφερθούμε για τη μία εκείνη με τις λιγότερες υποθέσεις και τη μεγαλύτερη απλότητα. Και όλη η επιτηδειότητα  των σχολιαστών του κατεστημένου στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, φαίνεται να συνίσταται στο ότι έχουν παραμελήσει αυτή την αρχή.

Απρόθυμοι να αναγνωρίσουν τον εντατικοποιημένο ταξικό πόλεμο, φλυαρούν με απεριόριστες θεωρίες συνωμοσίας για ρωσική επιρροή, αυθόρμητες εκρήξεις μσογυνισμού (misogyny), την παλίρροια των μεταναστών, την άνοδο των μηχανών κ.ο.κ. Ενώ όλοι αυτοί οι φόβοι σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τον μαχητικό τοπομονωτισμό  που τροφοδοτεί τον Trump και το Brexit, [οι σχολιαστές] αυτοί μόνο εφαπτομενικά αγγίζουν  τη βαθύτερη αιτία – τον ταξικό πόλεμο ενάντια στους φτωχούς –στην οποία αναφέρονται  τα δεδομένα  για την οικονομική προσιτότητα αυτοκινήτων στις ΗΠΑ και την πιστωτική εξάρτηση  μεγάλου μέρους του πληθυσμού στη Βρετανία.

Είναι αλήθεια ότι κάποιοι σχετικά εύποροι ψηφοφόροι της μεσαίας τάξης υποστήριζαν επίσης τον Trump και το Brexit. Όμως, μεγάλο μέρος αυτής της υποστήριξης  είχε  σαν κατευθυντήριο οδηγό   το φόβο που προκαλείται παρατηρώντας τις κοινωνικές τάξεις κατά το βύθισμά τους ακριβώς στην απελπισία και την οργή, ενώ οι προοπτικές των δικών τους παιδιών γίνονταν θολές.

Πριν από είκοσι χρόνια, οι ίδιοι φιλελεύθεροι σχολιαστές καλλιέργησαν το αδύνατο όνειρο ότι διεθνοποιώντας τον χρηματοποιημένο καπιταλισμό [financialized capitalism] θα οδηγούσε σε περισσότερη ευημερία. Σε μια εποχή όπου το κεφάλαιο γινόταν  πιο συγκεντρωτικό σε παγκόσμια κλίμακα, και πιο μαχητικό απέναντι στους μη ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων, δήλωναν ότι ο ταξικός πόλεμος τέλειωσε. Καθώς η εργατική τάξη αυξανόταν σε παγκόσμια κλίμακα, παρότι οι θέσεις εργασίας και οι προοπτικές απασχόλησής της στην Αγγλοσφαίρα συρρικνώνονταν, αυτές οι ελίτ συμπεριφέρθηκαν σα να μην υπήρχε τάξη [as if class were passé].

Η οικονομική κατάρρευση του 2008 και η επακόλουθη μεγάλη ύφεση έθαψαν αυτό το όνειρο. Επιπλέον, οι φιλελεύθεροι αγνόησαν το αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι γιγαντιαίες απώλειες που υπέστη ο οιονεί-εγκληματικός χρηματοπιστωτικός τομέας [quasi-criminal financial sector] μεταφέρθηκαν κυνικά στους ώμους μιας εργατικής τάξης, που νόμισαν πως δεν είχε πλέον σημασία.

Για όλους τους αυτο-παρουσιαζόμενους ως προοδευτικούς, η  ετοιμότητα των ελίτ να αγνοήσουν τη διεύρυνση των ταξικών  διαιρέσεων, και να την αντικαταστήσουν με μια ταξικά -τυφλή πολιτική ταυτότητα, ήταν το μεγαλύτερο δώρο στον τοξικό λαϊκισμό. Στη Βρετανία, το Εργατικό Κόμμα (κάτω από τον Τόνι Μπλερ, Γκόρντον Μπράουν, και Εντ Μίλιμπαντ) ήταν πάρα πολύ διστακτικό ακόμη και να αναφέρει την μετά το 2008 όξυνση του ταξικού πολέμου έναντια στη λαϊκή  πλειοψηφία,  οδηγώντας στην άνοδο μέσα στη καρδιά του Εργατικών του Κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP), με τον  τοπομονωτισμό  (parochialism) του Brexit.

Η κάστα των ευγενών φάνηκε να μη δίνει δεκάρα για το ότι είχε γίνει ευκολότερο να μπεις στο Χάρβαρντ ή το Κέιμπριτζ αν ήσουν μαύρος παρά αν ήσουν φτωχός. Σκόπιμα αγνόησαν ότι η πολιτική της ταυτότητας μπορεί να είναι τόσο διαιρεμένη όσο το απαρτχάιντ, αν επέτρεπαν  να λειτουργεί ως μοχλός για την παρέβλεψη της ταξικής πάλης.

Ο Trump δε δίστασε  να μιλήσει καθαρά για κοινωνική τάξη, και ν’ αγκαλιάσει- εξαπατώντας βεβαίως- τους πολύ φτωχούς ν’ αγοράσουν αμάξι,  για να μην πούμε να στείλουν τα παιδιά τους στο Χάρβαρντ. Οι οπαδοί του Brexit, επίσης, αγκάλισαν τον ‘’μεγάλο άπλυτο’’,  που αντικατοπτρίζεται σε εικόνες του ηγέτη του UKIP Nigel Farage πίνοντας σε παμπ με τον «μέσο τυπά» (average blokes). Και όταν μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης στράφηκαν ενάντια στα αγαπημένα παιδιά-  γιους και κόρες- του κατεστημένου (τους Κλίντον, τους Μπους, τους Μπλερ και τους Camerons), υιοθετώντας μαχητικό τοπομονωτισμό, το κομενταριάτο (οι σχολιαστές) κατηγόρησε τις ψευδαισθήσεις των ασήμων (ελάχιστα γνωστών)   για τον καπιταλισμό.

Αλλά δεν ήταν οι ψευδαισθήσεις (illusion) για τον καπιταλισμό που οδήγησαν στη δυσαρέσκεια η οποία τροφοδότησε τον Trump και το Brexit.  Είναι μάλλον η απομυθοποίηση (disillusion) με την πολιτική του μέσου  δρόμου του είδους εκείνου που δυνάμωσε τον ταξικό πόλεμο εναντίον τους.

Όπως ήταν αναμενόμενο, το αγκάλισμα της εργατικής τάξης από τον Trump και τους  πολιτικούς του Brexit συνέβαλε σταθερά να τους εξοπλίσει με εκλογική δύναμη που, αργά ή γρήγορα, θα έπρεπε να αναπτυχθεί ενάντια στα συμφέροντα της εργατικής τάξης και, φυσικά, τις μειονότητες – σταθερή τάση του λαϊκισμού  στην εξουσία, από τη δεκαετία του 1930 μέχρι σήμερα. Ο Trump χρησιμοποίησε έτσι  την υποστήριξή του στην εργατική τάξη για να εγκαινιάσει σκανδαλώδεις φορολογικές μεταρρυθμίσεις, των οποίων γυμνή φιλοδοξία είναι να βοηθήσει την πλουτοκρατία, ενώ εκατομμύρια Αμερικανών αντιμετωπίζουν μειωμένη κάλυψη υγείας και -καθώς το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού διογκώνεται- υψηλότερους μακροπρόθεσμα φόρους.

Ομοίως, η κυβέρνηση των Συντηρητικών της Βρετανίας, η οποία έχει υιοθετήσει τους λαϊκιστικούς σκοπούς του Brexit, ανακοίνωσε πρόσφατα μια άλλη -πολλών δισεκατομμυρίων λιρών- μείωση  στην κοινωνική ασφάλιση, την εκπαίδευση, και τις φορολογικές πιστώσεις για τους φτωχούς εργαζόμενους. Αυτές οι περικοπές ταιριάζουν ακριβώς με τις μειώσεις- περικοπές στο φορολόγηση εταιρειών και κληρονομιών.

Σήμερα, οι κατεστημένοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης, οι οποίοι αρνήθηκαν περιφρονητικά το ρόλο της κοινωνικής τάξης, συνέβαλαν σε ένα πολιτικό περιβάλλον στο οποίο η ταξική πολιτική δεν ήταν ποτέ περισσότερο σχετική, τοξική, και λιγότερο συζητούμενη. Μιλώντας για λογαριασμό της άρχουσας τάξης που αποτελείται από οικονομικούς εμπειρογνώμονες, τραπεζίτες, εκπροσώπους εταιρειών, ιδιοκτήτες  μέσων ενημέρωσης, και λειτουργούς των μεγάλων βιομηχανιών, οι ίδιοι ενεργούν ακριβώς σα να ήταν στόχος τους να παραδώσουν τα λαϊκά στρώματα στα εκκεντρικά χέρια των λαϊκιστών και στην κενή  υπόσχεσή τους να κάνουν την Αμερική και τη Βρετανία "ξανά μεγάλη".

Η μόνη προοπτική για τον κοινωνικό εκπολιτισμό και την αποτοξίνωση της πολιτικής είναι ένα νέο πολιτικό κίνημα που ελέγχει χάριν ενός νέου ανθρωπισμού την κραυγαλέα αδικία που μηχανεύεται ο ταξικός πόλεμος.  Το φιλελεύθερο καταστημένο, αποτιμώντας τη θεραπεία του κακού που προτείνουν ο γερουσιαστής  Bernie Sanders και ο ηγέτης των εργατικών Jeremy Corbyn, φαίνεται να φοβάται ένα τέτοιο κίνημα περισσότερο απ΄ότι  τον Trump και το Brexit.

Μετάφραση Κ. Τσιαντής

9.12.2017

---

[1]  Hillary Clinton expressed "regret" Saturday for comments in which she said "half" of Donald Trump's supporters are "deplorables," meaning people who are racist, sexist, homophobic or xenophobic. Πηγή διαδίκτυο.

[2] Parochialism is the state of mind, whereby one focuses on small sections of an issue rather than considering its wider context. More generally, it consists of being narrow in scope. In that respect, it is a synonym of "provincialism". It may, particularly when used pejoratively, be contrasted to universalism. Πηγή διαδίκτυο.