Η επιταγη της σκληρης αναγκης μας υποχρεωνει ακομη και στις μερες των Χριστουγεννων και της Πρωτοχρονιας να εχουμε στραμμενη την προσοχη μας στα θεματα της αμυνας και στον τροπο , με τον οποιον θα ενισχυθει η αποτροπη μας κατα της Τουρκικης απειλης. Το θεμα εχει απολυτη προτεραιοτητα , ακομη και υπο τη σκια του νεφους της πανδημιας , που δοκιμαζει τη χωρα μας ,οπως και ολο τον κοσμο, αλλα και των παρελκομενων οικονομικων και κοινωνικων συνεπειων , που προστιθενται πανω στην κακοφορμισμενη πληγη των μνημονιων.
Η Τουρκικη απειλη , που απο μια αποψη ειναι διαχρονικη , εχει προσλαβει σημερα μια πολυ πιο επικινδυνη μορφη , ως αποτελεσμα ορισμενων νεων δεδομενων . Κατα πρωτο λογο , ως συνεπεια της πολιτικης μεταλλαξεως του καθεστωτος. Η επιστροφη στον μαχητικο Ισλαμισμο και Οθωμανισμο, στο προσωπο του Ταγιπ Ερντογαν , σε συζευξη με τον Τουρκικο εθνικισμο, καθιστα την Τουρκια μια απροκαλυπτα επιθετικη και επεκτατικη δυναμη.Οι φιλοδοξιες που εκδηλωνονται,με τη νεα αυτη ιδεολογια , υπερβαινουν ακομη και το λεγομενο " Εθνικο Συμβολαιο " του Κεμαλισμου. Αποσκοπουν στην αναδειξη της Τουρκιας σε νεα μεγαλη δυναμη, με ερεισμα και στρατηγικο βαθος τον Σουνιτικο Μουσουλμανικο κοσμο και τις γεωπολιτικες ανακαταταξεις πουσημειωνονται στον μεγαλο χωρο της Ευρασιας , με την ανακατανομη επιρροης μεταξυ των παραδοσιακων μεγαλων δυναμεων, τη μεταβαση απο τον διπολικο σ' εναν πολυπολικο κοσμο και τη βαθμιαια μετακινηση του οικονομικου κεντρου βαρους του κοσμου απο τη Δυση στην Ανατολη , μ' επικεφαλης την Κινα.
Οι νεες εξελιξεις δεν παρουσιαζουν , βεβαιως , μονο ευκαιριες.Περικλειουν και μεγαλες αντιφασεις.Ειναι ενδεικτικη , π. χ. , η αντι - Τουρκικη συσπειρωση του Αραβικου Σουνιτικου κοσμου στη Μεση Ανατολη και στην Ανατολικη Μεσογειο , με μονη εξαιρεση το Καταρ. Ενδεχεται επισης να ενταθει , στο εγγυς μελλον , ο ανταγωνισμος μεταξυ Τουρκιας και Ρωσιας στον Καυκασο , την Κεντρικη Ασια , αλλα και στην Ανατολικη Ουκρανια και την Κριμαια.Η σημερινη συγκυριακη προσεγγιση μεταξυ τους δεν αποτελει εγγυηση για το μελλον , εφοσον οι μακροπροθεσμοι στοχοι της Αγκυρας να ενωσει υπο την ηγεσια της τον Τουρκικο κοσμο απο τη Δυτικη Κινα μεχρι την Αδριατικη και οι φιλοδοξιες της να ηγηθει του Σουνιτικου Μουσουλμανικου κοσμου, συγκρουονται με ζωτικα Ρωσικα γεωπολιτικα συμφεροντα.
Η Τουρκια , παντως , στο πλαισιο των προσπαθειων της να ενισχυσει την πολιτικη και οικονομικη παρουσια της στην Κεντρικη Ασια και τους δεσμους της ειδικοτερα με την Κινα, εκμεταλλευεται τα γεωπολιτικα κερδη που απεσπασε προσφατως κατα τον πολεμο του Ναγκορνο Καραμπαχ.Ενα απο αυτα , που μπορει να αποδειχθει στο μελλον ως το κυριοτερο, ειναι ο στρατηγικος διαδρομος που απεκτησε , στο ονομα του Αζερμπαιτζαν , ο οποιος ενωνει την Τουρκια με τη χωρα αυτη και τη φερνει στις ακτες της Κασπιας Θαλασσας. Η Τουρκια δεν ειχε μεχρι τωρα χερσαια επικοινωνια με το κυριως Αζερμπαϊτζαν και την Κεντρικη Ασια. Ειχε επαφη μονο με το Δυτικο , απομονωμενο τμημα του Αζερμπαϊτζαν, το Ναχιτσεβαν.Παρεμβαλλοταν μετα η Αρμενια, που απεκοπτε την Αγκυρα απο το κυριως Αζερμπαϊτζαν και την Κεντρικη Ασια.
Το ανοιγμα του στρατηγικου αυτου διαδρομου, ως μερος της Συμφωνιας για το Ναγκορνο Καραμπαχ , εχει γι' αυτο τεραστια και τριπλη σημασια για την Αγκυρα.Διευκολυνει , πρωτον , τις προσπαθειες της να ενωσει σταδιακα το Αζερμπαϊτζαν με την Τουρκια, που ειναι παλαια φιλοδοξια της.Αποκαθιστα , δευτερον , την επικοινωνια της με το κυριως Αζερμπαϊτζαν και διανοιγει προοπτικες για την ενισχυση της Τουρκικης παρουσιας και επιρροης στην Κεντρικη Ασια.Καθιστα , τριτον , εφικτη την αμεση εμπορικη συνδεση της Τουρκιας με την Κινα. Η Αγκυρα επιδιωκει να εκμεταλλευθει τη δυνατοτητα αυτη για να προβληθει ως κομβος επικοινωνιας μεταξυ Ανατολης και Δυσεως ,κατα το προτυπο του Δρομου του Μεταξιου και στο πλαισιο του διεθνους δικτυου στρατηγικων υποδομων , που αναπτυσσει η Κινα μεταξυ Ασιας και Ευρωπης. Στο πλαισιο αυτο, η Αγκυρα εσπευσε ηδη να εγκαινιασει σιδηροδρομικη γραμμη , μεταξυ Τουρκιας και Κινας , για τη μεταφορα εμπορευματων.
Τρια αλλα δεδομενα , που μεγεθυνουν σημερα την Τουρκικη απειλη, ειναι, κατα σειραν ,η δημογραφικη εκρηξη, ο τριπλασιασμος του Τουρκικου ΑΕΠ , κατα την τελευταια δεκαπενταετια , και η θεαματικη αναπτυξη της Τουρκικης πολεμικης βιομηχανιας, παραλληλα με τους πραγματοποιουμενους μεγαλους εξοπλισμους. Ο συνδυασμος των τριων αυτων δεδομενων με τη νεα Ισλαμο - εθνικιστικη ταυτοτητα και τη νεο - Οθωμανικη φιλοδοξια , καθιστα , για την Ελλαδα και την Κυπρο , ακρως επικινδυνη την Τουρκικη απειλη.Η εγκληματικη απραξια στον εξοπλιστικο τομεα , κατα την τελευταια δεκαπενταετια , στην Ελλαδα , αλλα και στην Κυπρο , ενω γιγαντωνοταν η Τουρκικη απειλη και ενω διακυβευονται υψιστα Ελληνικα συμφεροντα στο Αιγαιο και στην Ανατολικη Μεσογειο και η ιδια η εθνικη ασφαλεια, αποτελει πρωτοφανη απαθεια και αδρανεια ενωπιον του κινδυνου και εσχατη παραμεληση του εθνικου συμφεροντος και της εθνικης ασφαλειας της χωρας.
Η αλλαγη πολιτικης σημερα,με αυξηση των αμυντικων δαπανων και με κινησεις για τη εσπευσμενη προμηθεια ορισμενων κρισιμων αμυντικων συστηματων και τη συντηρηση και αναβαθμιση αλλων, παρεχει την ελπιδα οτι θα κλεισει γρηγορα το παραθυρο ευκαιριας , που παρεσχεθη στην Αγκυρα απο ασυγχωρητη αμελεια , ακρισια και στρατηγικη μυωπια πολιτικων ηγεσιων.Μπορει κανεις , στο σημειο αυτο , να αναρωτηθει σε ποια δεινη θεση θα βρισκοταν η χωρα , εαν η Αγκυρα επαιρνε και τα F - 35 . Δεν πρεπει ομως να μας διαφευγει οτι η αμυντικη πολιτικη και η επιδιωκομενη επιχειρησιακη ετοιμοτητα πρεπει να ασκουνται σε αμεση σχεση με το μεγεθος και την εξελιξη της απειλης μεσα στο χρονο . Απο την αποψη αυτη , η αμυντικη πολιτικη ειναι και αγωνας δρομου.Θα πρεπει επισης να εντασσονται σε μια σαφη και σταθερη στρατηγικη.Δεν εχει , π. χ . , κανενα νοημα να προμηθευθουμε τα συστηματα που εχουμε αναγκη, κατοπιν εορτης.Η προμηθεια των αεροσκαφων Ραφαλ ειναι ενα παραδειγμα οτι , εαν υπαρχει η αναγκαια βουληση και θεληση , τα πραγματα μπορουν να συντελεσθουν σε πολυ συντετμημενους χρονους.
Υπαρχουν ομως πολλα ερωτηματα και σε οτι αφορα την επειγουσα προμηθεια ορισμενων συστηματων , των οποιων το κοστος δεν ειναι τοσο απαγορευτικο και , αντιθετως , η κρισιμοτητα τους θα μπορουσε να ειναι καθοριστικη, για τα οποια δεν επιδεικνυεται η αναγκαια σπουδη, οπως επισης ερωτηματα για την ακολουθουμενη πολιτικη και την υποτιθεμενη στρατηγικη.Για την πολιτικη και τη στρατηγικη, προτιθεμαι ομως να επανελθω αναλυτικα σε επομενο αρθρο μου. Περιοριζομαι στο αρθρο αυτο σε ορισμενες επισημανσεις.Γιατι ,π . χ. ,δεν προχωρα , με την ιδια ταχυτητα , που επεδειχθη για τα Ραφαλ, το θεμα των φρεγατων; Γιατι δεν αφηνεται το Πολεμικο Ναυτικο να επιλεξει, με αυστηρα επιχειρησιακα κριτηρια, κατ' ουσιαν και οχι κατ' επιφασιν , τα σκαφη , τα οποια θεωρει καταλληλοτερα για να εκπληρωσει την αποστολη του, οχι μονο στο Αιγαιον , αλλα και στην ανοικτη θαλασσα της Ανατολικης Μεσογειου; Γιατι δεν προωθειται κατεπειγοντως η προμηθεια συγχρονων αντιαρματικων συστηματων , για τα οποια γινεται λογος , οπως και αλλων συστηματων αιχμης , που ειναι απολυτως απαραιτητα για την αντισταθμιση των αναλογων Τουρκικων ; Πως σκεπτεται ν' αντιμετωπισει η Ελληνικη πλευρα , κατεπειγοντως , τη μαζικη παραγωγη και χρηση απο την Τουρκικη πλευρα μη επανδρωμενων αεροσκαφων ,που εισαγουν νεες τακτικες και δυνατοτητες στον εναεριο , χερσαιο και ναυτικο πολεμο ; Προφανως , δεν αρκουν τα λιγα Ελληνικα μη επανδρωμενα αεροσκαφη, που δεν εχουν μαχητικες ικανοτητες, εστω και αν εμμεσως επηρεαζουν τη μαχη.Χρειαζεται η Ελλαδα να προμηθευθει αμεσα εναν ελαχιστα αναγκαιο αριθμο μαχητικων μη επανδρωμενων αεροσκαφων και να εξοικειωθει και να εκπαιδευθει στη χρηση τους και στις νεωτερικες τακτικες τους. Χρειαζεται επισης να προμηθευθει κατεπειγοντως πυραυλους μακρου βεληνεκους, εκτος απο εκεινους των Ραφαλ, για την Αεροπορια της και εξυπνα πυρομαχικα για το Στρατο της.Οι αναγκες ειναι πολλαπλασιες των διαθεσιμων πορων, αλλα πρεπει να καλυφθουν , με καθε τροπο , ορισμενα κενα , που εχουν πολυ κρισιμη σημασια στο γενικο συσχετισμο δυναμεων και στην αναγκαια ετοιμοτητα.
Η αμυντικη ομως πολιτικη ειναι πολυδιαστατη και συναπτει το αμεσο και το επειγον με το δομικο στοιχειο και τον μακροπροθεσμο προγραμματισμο. Απο την αποψη αυτη, εχει καθοριστικη σημασια η αναπτυξη της Ελληνικης αμυντικης βιομηχανιας. Η Ελλαδα δεν πρεπει να αποδεχθει τον μονιμο υποσκελισμο της απο την Τουρκια στην τεχνολογια και σε ορισμενους , τουλαχιστον, βιομηχανικους τομεις αιχμης. Στον αμυντικο τομεα , η Ελλαδα δεν εχει την τροχοπεδη της Ευρωπαικης κοινης αγορας, που δεν επιτρεπει εθνικες ενισχυσεις.Καθε χωρα - μελος , με βαση το αρθρο 346 της Συνθηκης της Λισσαβωνος , μπορει να διαχειρισθει ελευθερα τις αμυντικες της δαπανες , εφοσον αυτες δεν συγχεονται με μη στρατιωτικες δαπανες.Μπορει επομενως η Ελλαδα να ενισχυσει την αμυντικη της βιομηχανια και να την καταστησει ταυτοχρονα καταλυτη τεχνολογικης και βιομηχανικης αναπτυξεως. Η Ελλαδα δεν υστερει, σε σχεση με την Τουρκια , σε καταρτισμενο επιστημονικο και τεχνολογικο δυναμικο. Αντιθετως , υπερτερει , εαν συνυπολογισθει και το μεγαλο δυναμικο του αποδημου Ελληνισμου.
Η σπουδη , προφανως ,για την αμυντικη ετοιμοτητα , θα πρεπει να συμβσδιζει με το υψηλο εθνικο φρονημα και την αποφασιστικοτητα για ανυποχωρητη υπερασπιση του Ελληνικου εθνικου χωρου και των Ελληνικων κυριαρχικων δικαιωματων στην Ελληνικη υφαλοκρηπιδα και ΑΟΖ . Η Αγκυρα επικεντρωνει , στη φαση αυτη , την επιθετικη της στρατηγικη στην Κυπρο και στο Καστελλοριζο, δυο οριακα σημεια του Ελληνικου εθνικου χωρου, για να χρησιμοποιηθουν ως μοχλοι μιας γενικοτερης ανατροπης στην ΑΟΖ της Ελλαδος και της Κυπρου στην Ανατολικη Μεσογειο.
Η αντιπαραθεση με την Αγκυρα εχει στρατηγικες διαστασεις και συνδεεται με τις φιλοδοξιες της τελευταιας να εγκαθιδρυσει στην περιοχη μια νεα " Οθωμανικη " ηγεμονια.Το 1821 η Ελλαδα πρωτοστατησε σ το ξηλωμα της Οθωμανικης κυριαρχιας στα Βαλκανια και την οριστικη παρακμη και διαλυση της , στη συνεχεια. Καλειται σημερα , υπο νεους ορους , να αναχαιτισει τον Τουρκικο επεκτατισμο, για να προασπισει την εθνικη της ακεραιοτητα και ελευθερια, αλλα και να πρωτοστατησει ταυτοχρονα στην αποτροπη του Τουρκικου μεγαλοϊδεατισμου και ηγεμονισμου στη Μεσογειο. Χρειαζεται γι' αυτο να ενισχυσει τη δικη της αποτρεπτικη δυναμη, αλλα και τις συμμαχιες της με ολες τις αλλες χωρες, που εχουν τους ιδιους λογους να αντιμαχονται σθεναρα τον Τουρκικο ηγεμονισμο.
Περικλης Νεαρχου
Πρεσβυς ε.τ.