Share |

Θεέ του ουρανού και του παντός,

αυτείν’ οι γραμματισμένοι,

αυτείν’ οι πολιτισμένοι,

έκαμαν και κάνουν αυτά τα λάθη…

Στρατηγός ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ


Expedia

Τρίτη 15 Ιουλίου 2014

Κώστας Τσιαντής: ΣΧΟΛΙΟ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η αναφορά που γίνεται στον Χάιντεγκερ από τον Α. Μιχαλόπουλο στο Blog Ελληνικός Κοινοτισμός (http://ellinikoskoinotismos.blogspot.gr /2014_07_01_archive.html)  με οδήγησε σε κάποιες σκέψεις που  σχετίζονται με την τραγική συγκυρία  που ζούμε και παρουσιάζω εδώ:
     O Χάιντεγκερ, από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους του 20ου αιώνα,  ανήκει για τον Πόπερ στους φιλοσόφους που πρέπει να απαγορευθούν και να μη γίνεται λόγος. Το ίδιο με λύπη μου έχω δει και σε πρόταση σύγχρονου έλληνα διανοούμενου.
Παράξενη  η στάση αυτού του είδους των   υπερασπιστών της ελευθερίας και της «ανοικτής κοινωνίας».
     Αναμφίβολα ο Χάιντεγκερ είναι υπόλογος για τη σχέση του με τον ναζισμό (πρυτανικός λόγος, αναφορά του στην Εισαγωγή στη Μεταφυσική κλπ) κατά την περίοδο του Ράιχ, ζήτημα για το οποίο ρωτήθηκε στην συνέντευξη που έδωσε στο Spiegel (βλ Γεμεντζή), όπου δίνει λόγο και θέτει μεταξύ άλλων ως ζήτημα την απαλλαγή από τη βούληση («θέλω να μη θέλω)  και το ερώτημα για τη θέση του ανθρώπου στον κόσμο της σύγχρονης  τεχνικής (πρόβλημα της δημοκρατίας).
       Το δικαίωμα του ανθρώπου στην ιστορία δεν είναι βέβαια κάτι δευτερογενές, που μπορεί να παράγεται ή να αναστέλλεται φιλοσοφικά ή επιστημονικά (αυτή την εντύπωση έχουν δυστυχώς πολλοί από τους διανοουμένους μας). Το δικαίωμα του ανθρώπου στην ιστορία αναλαμβάνεται ή όχι. Η αρχαία ελληνική δημοκρατία (Σόλων, Κλεισθένης, Εφιάλτης, Περικλής) είναι έκφραση αυτής της θεμελιώδους αρχής- συζήτηση των πολιτών στην αγορά (αγορήνδε), κριτική επιχειρηματολογία και λήψη αποφάσεων. Η τυπική δημοκρατία- ολιγαρχία (Republic) που βιώνουμε, ζήτησε  και  συνεχίζει  να ζητά  τη νομιμοποίησή της στην φιλοσοφία και την επιστήμη (γνώση), θέτοντας ως κριτήρια την αποτελεσματικότητα και την ισχύ του Συστήματος. Το Σύστημα μπορεί και διαμορφώνει (με μηχανισμούς εμφανούς και αφανούς βίας) τον πολίτη- και όχι αντίστροφα˙ το ενδιαφέρον του στρέφεται στην ολότητα- όχι στις ατομικές ανάγκες και ενδιαφέροντα. Προαποφασίζει και εμείς επικυρώνουμε, χωρίς μάλιστα να θέτουμε κάποια  αξίωση συνέπειας προς τις διακηρύξεις του. Οδεύουμε έτσι προς τον ολοκληρωτισμό με ταχύτητα.
     Μπορεί να τεκμηριωθεί ιστορικά ότι:  Όσες φορές  φιλοσοφία και επιστήμη χρησιμοποιήθηκαν καθαυτές ως μήτρα γέννησης της Πολιτικής μεταποιήθηκαν και κατανοήθηκαν ως πηγή ανεξέλεγκτης ισχύος μέχρι που έγιναν το Απόλυτο (το θετό εν τω Γίγνεσθαι Είναι) που επεβλήθη (ως απόλυτη αλήθεια) πάνω στους λαούς, με συνέπειες το Ολοκαύτωμα, τη Χιροσίμα, το Αρχιπέλαγος Γκιουλάκ.
     Αν ενδιαφέρει λοιπόν η φιλοσοφία είναι όχι για να γίνει Πολιτική, αλλά για να  ανοίγει τον ορίζοντα του στοχασμού όπου εκδηλώνονται οι πρωτογενείς δονήσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, οριοθετούνται οι έννοιες της ανθρώπινης κατανόησης  και της διαφοράς και καθίσταται δυνατή η πρόσληψη της ηθικής βάσης της ετερότητας.
     Το πολιτικό ζήτημα παραμένει αποκλειστικά ζήτημα του δήμου-της κοινωνίας των πολιτών, που έχουν να αποφασίσουν μεταξύ άλλων και το πώς θα αξιοποιήσουν το ζήτημα της γνώσης και του στοχασμού. 

Πηγές
Τσιαντής, Κώστας Ν.: «Η Οδύσσεια του Είναι ως φιλοσοφική αντίληψη στον Heidegger». Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 20 (2003), τεύχος 60, 331-352.


Τσιαντής, Κ.: «Κατάφαση και αναγέννηση της φιλοσοφίας κατά τον Heidegger». Στο: Βουδούρης, Κωνσταντίνος (Επιμ.): Αντιλήψεις για τη φιλοσοφία από τους Προσωκρατικούς μέχρι σήμερα.εκδ. «Ιωνία», Αθήνα, 2004,σελ. 288-302.

Τσιαντής Κ., "Ενώπιον του Όντος: Θεμελιώδεις τρόποι του νοείν στην κλασσική και τη σύγχρονη φιλοσοφία", 1o Παγκόσμιο Ολυμπιακό Συνέδριο Φιλοσοφίας, "Φιλοσοφία, ανταγωνιστικότητα και αγαθός βίος", Διεθνής Εταιρεία Ελληνικής Φιλοσοφίας Αθήνα-Σπέτσες: 27 Ιουνίου-4 Ιουλίου 2004. Εκδόσεις Ιωνία, Αθήνα 2005.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΛΙΣΤΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΩΝ

Η «ΣΠΙΘΑ» άναψε για τη Νέα Ελλάδα
Ο Μίκης Θεοδωράκης, στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη, άναψε χθες (1 Δεκεμβρίου 2010) τη «ΣΠΙΘΑ» του ΚΑΘΑΡΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΛΑΣΤΟΥΡΓΟΥ ΠΥΡΟΣ για ΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ.
Κώστας Τσιαντής


«…ανέστιος ειν’, που χαίρεται αν ξεσπάσει
ανάμεσα σε φίλους και δικούς ξέφρενη αμάχη.»
Όμηρος (Ι, 63-64)


Του Ηλία Σιαμέλου (Από antibaro 7/12/2010)

Όντας περαστικός, είπα, το βλέφαρό μου για λίγο ν’ ακουμπήσω στου διαδικτύου τις φιλικές ιστοσελίδες! Να δω τα εκθέματα της σκέψης των πολλών, ν’ ακούσω τις ιαχές τους. Όμως άλλα είδαν τα μάτια μου στο θαμποχάρακτο κατώφλι τους. Ο ένας κρατάει την πύρινη ρομφαία, ο άλλος κοντάρια και παλούκια και πιο πέρα ο φίλος τρίβει την τσακμακόπετρά του, εκεί απόκοντα, στις νοτισμένες αναφλέξεις του συστήματος.
-Ω, είπα, ω θεληματάρικα παιδιά, που παίζετε κρυφτό, στα πιο ρηχά σοκάκια ενός εξωνημένου καθεστώτος. Κύματα, κύματα έρχονται τα λόγια σας με θόρυβο και φεύγουν. Δεν έχουν φτερά, δεν έχουν μέσα τους τούς ήχους των πονεμένων.
Μόνο να, κατηγόριες, κατηγόριες, και λόγια επικριτικά από ανθρώπους που εμφανίζονται σαν οι μοναδικοί κάτοχοι της αλήθειας. Κι όλα αυτά, τούτη τη μαύρη ώρα της γενικευμένης υπνογένειας! Δε μπορεί, είπα, κάπου θα υπάρχει η συζυγία των ψυχών, κάπου το πάρτι της στενοποριάς θα πάρει τέλος.
Μα τι θέλω να πω; Για ποιο πράγμα τόση ώρα τσαμπουνάω; Ναι, ναι, μα για του λύκου το χιονισμένο πέρασμα μιλάω ! Μια κίνηση έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης και πέσανε όλοι πάνω του για να τον φάνε. Και δε ρίχτηκαν πάνω του οι οχτροί, δεν όρμησε πάνω του της Νέας Τάξης η αρμάδα. Όρμησε το ίδιο το περιοδικό «Ρεσάλτο»! Όρμησε το μετερίζι εκείνο που στις σελίδες του την άστεγη ψυχή μας τόσα χρόνια είχαμε αποθέσει!

Είμαι στο Κοιμητήριο, δίπλα στον τάφο της γυναίκας μου. «Ερευνώ πέρα τον ορίζοντα και, σκύβοντας προσπαθώ με τα δάχτυλα να καθαρίσω την πλάκα του τάφου νάρθει ν’ ακουμπήσει η σελήνη…»*. Ναι, εκείνη μου το έλεγε: Πρόσεχε, πρόσεχε τον κόσμο μας. Πρόσεχε τους ανθρώπους, ενώ μου απάγγελνε με δάκρυα τους στίχους του αγαπημένου της ποιητή : «Αυτός αυτός ο κόσμος /ο ίδιος κόσμος είναι… Στη χάση του θυμητικού / στο έβγα των ονείρων … Αυτός ο ίδιος κόσμος / αυτός ο κόσμος είναι. Κύμβαλο κύμβαλο / και μάταιο γέλιο μακρινό!»…**
Σκέφτομαι, σκέφτομαι κι άκρη δε βρίσκω. «Τελικά αυτή η άμυνα που θα μας πάει, σαν μας μισήσουνε κι’ οι λυγαριές;»** *

Ναι, στο τέλος θα μισήσουμε τον ίδιο μας το εαυτό ή θα τρελαθούμε. Δε γίνεται τη μια μέρα να βάζεις στο εξώφυλλο του «Ρεσάλτο» τη φωτογραφία του Μίκη και την άλλη βάναυσα να τον λοιδορείς. Δε γίνεται τη μια μέρα να ελπίζεις στο φως και την άλλη να γουρουνοδένεσαι με το σκοτάδι. Δε γίνεται τη μια μέρα να προβάλλεις τις απόψεις του και την άλλη να τον ταυτίζεις με τη …Ντόρα!
Είναι αυτή η θαμπούρα απ’ την κακοσυφοριασμένη αιθάλη της Αθήνας που επηρεάζει ανθρώπους και αισθήματα; Είναι η πωρωμένη σκιά του Στάλιν που κατευθύνει ακόμη και σήμερα την εγκληματική παραλυσία των όντων;

Δεν έχω πρόθεση να ενταχτώ στο κίνημα του Θεοδωράκη. Όμως δε μπορώ να πω ότι δε χαίρομαι, όταν ακούω να ξεπετάγονται σπίθες μέσα από τα σπλάχνα της κοινωνίας, είτε αυτές προέρχονται από απλούς ανθρώπους ή από ανεμογέννητους προλάτες πρωτοπόρους. Φτάνει αυτές οι σπίθες να ανάψουν φωτιές, για να καεί τούτο το σάπιο καθεστώς, τούτη η παπανδρεοποιημένη χολέρα. Αν εμείς οι ξεπαρμένοι «κονταροχτυπιόμαστε» μέσα στης πένας τη χλομάδα κι είμαστε ανίκανοι ν’ ανάψουμε μια σπίθα στου καλυβιού μας τη γωνιά, ας αφήσουμε τουλάχιστον κάποιες περήφανες ψυχές να κάνουν αυτό που νομίζουν καλύτερα. Ας μην σηκώνουμε αμάχες κι ας μην πετάμε ανέσπλαγχνες κορώνες, όταν κάποιο κίνημα είναι ακόμη στα σπάργανα και δεν έχει δείξει το πρόσωπό του. Εκτός κι αν η μικρόνοιά μας ενοχλήθηκε, όταν ο Μίκης κάλεσε επίσημα τους Ανεξάρτητους πολίτες σε ΑΝΥΠΑΚΟΗ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, σε κυβερνητικά ή μη σχέδια, που Ηθικά, Εθνικά, Δημοκρατικά, Ιστορικά, κατατείνουν στην υποτέλεια του Ελληνισμού.

Όμως, παρά το αλυσόδεμα, παρά τα μύρια δεινά που μας σωρεύουν, τούτος ο βράχος, που λέγεται Ελλάδα, εκπέμπει την κραυγή του. Και οι κραυγές του Μίκη, και οι κραυγές χιλιάδων αγωνιστών, όποιου χρώματος και νάναι, σε πείσμα κάθε ψωροκύβερνου, σε πείσμα κάθε καθεστωτικού βαρδιάνου, κάποια στιγμή θα ενωθούν, κάποια στιγμή στον άνεμο θα ανεβούν, για ν’ ακουστούν, να πιάσουν τόπο. Γιατί «κι ένας που έχει μυαλό νήπιου καταλαβαίνει, πως τώρα η Ελλάδα στην άκρα του άπατου γκρεμού κοντοζυγώνει»****

* Νίκος Εγγονόπουλος
** Οδυσσέας Ελύτης, «Το Άξιον Εστί»
*** Νίκος Εγγονόπουλος
****Όμηρος (Η, 379-482) , παράφραση.

ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ- ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΜΙΚΗ

ΑΡΝΗΣΗ: ΣΕΦΕΡΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

ΠΛΑΤΕΙΑ - Άμεση Δημοκρατία (Real Democracy)